Otitis media olarak adlandırılan bu hastalık, kulak zarının arkasında ve timpan membranda oluşan enfeksiyonu ifade eder. En sık çocukluk çağında karşımıza çıkar. Genellikle gribal enfeksiyonu takiben ortaya çıkan kulaklarda ağrı işitme azlığı ile kendini gösterir. Orta kulak enfeksiyonları; hızlı gelişen akut otitis media, tekrarlayan ancak ataklar arasında normal bir süreç izleyen rekküren otitis media ve tedaviye dirençli kronik efüzyonlu otitis media olarak 3 ayrı başlıkta incelenebilir. Genelde gribal enfeksiyonu takiben orta kulakta enfeksiyon bulguları başlar. Yenidoğanlarda genellikle; ağlama nöbetleri, bebek susmak bilmez (bebeklerde en güvenilir belirtidir) , huzursuzluk, ateş (38.5), kulakla oynama gibi belirtiler gözlenir. Daha büyük çocuklarda ise; başağrısı, ateş ve kulak ağrısı ve gece uyanmaları gibi şikayetler mevcuttur. Enfeksiyon esnasında kulak zarı delinmesi olabileceği için kulaktan sarı veya kanlı akıntı gelebilir. Bu durumda panik yapılmamalı en kısa zamanda doktora başvurulmalıdır.
1-Tüm çocukların yarısında üç yaşından önce orta kulak enfeksiyonu geçirme sıklığı %50 civarındadır,
2-Çocuk ne kadar erken enfeksiyon geçirirse, nüks o kadar sık olacaktır,
3-6 aydan uzun süre anne sütü ile beslenen çocuklarda enfeksiyon daha az oluşur,
4-Evde sigara içilmesi enfeksiyonu artırır,
5-5 yaşından itibaren nüksler giderek azalmaya başlar,
6-Erkek çocuklar, kızlara oranla daha sık hastalanırlar,
7-Kreş çocuklarında enfeksiyon daha sıktır,
8-Kışın yaza oranla daha sık orta kulak enfeksiyonu oluşmaktadır.
Orta Kulak Enfeksiyonlarının Tedavisi
Hastaların ayrıntılı muayeneleri yapıldıktan sonra medikasyon planlanır. Akut otitis media tanısı alan hastalarda tedavi seçenekleri antibiyoterapi, dekonjestan ilaçlar, ağrıkesici ve antiinflamatuar ilaçlardır. Bazı görüşlere göre antibiyotik kullanımı gereksiz görülmektedir. Hastalığın iki hafta içinde kendiliğinden iyileştiği belirtilerek kullanılmasının önermeyen görüşler mevcuttur. Ancak bazen mastoidit adı verilen ve uzun antibiyotik ve cerrahi süreç gerektiren orta kulak kemiği enfeksiyonu orta kulak enfeksiyonu sonrası oluşabilir. Bu nedenle genelde teşhis sonrası genellikle antibiyoterapi kullanılır. Ağrı kesici ağrı devam ettikçe kullanılır. Dekonjestan ilaçlar da mukoza ödemini çözmek için önerilir.
Kronik Efüzyonlu Otitis Media
Orta kulakta ilaçla tedaviye rağmen gerilemeyen sıvı varlığını tanımlar. Akut otitis media atağını takiben oluşmakla beraber sebebi kesin olarak bilinmemektedir. Genelde iki kulakta da görülür. Klinik olarak ağrı veya enfeksiyon belirtileri olmaz. Televizyonu yüksek sesle izleme gibi işitme azlığı durumlarında şüphelenilmelidir.
İşitme azlığı da hafiften orta dereceye kadar ilerleyen iletim tipi şeklinde bir kayıpla karşımıza çıkar. Muayene sonrası takipte kullanmak amacıylada timpanogram kullanılır. Medikal tedavi yetersiz kaldığı durumlarda 3 aylık takipte, veya iletim tipi işitme kaybı orta düzeyde oluğu durumlarda cerrahi tedavi tercih edilir. Cerrahi tedavide miringotomi adı verilen kulak zarına delik açılması ilk olarak tercih edilir. Ameliyat esnasında gelen sıvının içeriğine bakılarak, eğer gelen sıvı yapışkan kıvamlı ise, açılan delikten kulak tüpü yerleştirilir.
Kulak Tüpü (Ventilasyon tüpü);
Çoğunlukla kronik yani uzun süren orta kulak enfeksiyonlarında tüp yerleştirilmesi en etkili tedavi yöntemi olmaktadır. Çoğunlukla bu kulak tüpleri kendi kendine düşmektedirler. Bazen kulak tüpleri vücut tarafından atılmaz ise, doktorunuz tüpleri kendisi alacaktır. Tüpün alınması ile genellikle delik olan kulak zarı kendi kendine kapanmaktadır. Nadiren kapanma gerçekleşmeyebilir. Bu durumda kulak zarına cerrahi olarak yama yapılması gerekecektir.
Kulak tüpü ameliyatından sonra yüzme sakıncalıdır. Yine de başını suya sokmaksızın ve kulak kanalını su geçirmeyen vazelinli tıkaçlarla kapatarak yüzülebilmektedir.
Orta Kulak Enfeksiyonlarının komplikasyonları;
Bazen tekrar eden orta kulak enfeksiyonları çocuklarda işitme sorunları oluşturabilmektedir.
İşitme problemleri konuşmayı geciktirebilir. Bu durumda öğrenme sekteye uğramakta ve davranış sorunları oluşabilmektedir. Her ne kadar nadir olsa da ciddi ve tekrarlı orta kulak enfeksiyonlarında, enfeksiyonun kulak yapıları dışına, beyin ve kemiğe ulaşmasıyla ciddi durumlar oluşabilir;
– Mastoid kemik adı verilen kulak arkasında yer alan kemiğin iltihabı, uzun süreli antibiyotik kullanımı ya da cerrahi gerektirir.
– Enfeksiyonun beyine ilerlemesiyle menenjit, beyin apsesi, ensefalit gelişebilir.
– Kulak içerisinden ilerleyen yüz siniri etkilenirse, yüz felci gelişebilir.
– Kolesteatom adı verilen ve kulak yapılarını eriterek tahrip eden, tek tedavisi cerrahi olan kist oluşabilir.
– Orta ve iç kulak kalsifikasyonu ve sertleşmesi oluşabilir.
Kulak ağrısı, ateş, işitme azlığı şikayetleri varlığında doktorunuza başvurmalısınız ve orta kulak enfeksiyonu tanısı ile tedavi başlanırsa, doktorunuzla yakın takipte olmalısınız.