Koklear implant geleneksel işitme cihazlarından fayda görmeyen ileri decede sinirsel işitme kaybı olan hastalarda işitmenin onarılması amacıyla kullanılan elektronik cihazlardır. Cerrahi olarak iç kulağa yerleştirilir ve kulağın dışına takılan cihaz ile aktive edilir. İşitme cihazlarının aksine, sesin yükseltilmesi veya netleşmesini sağlamaz. Bunun yerine cihaz, işitme sisteminin hasarlı kısımını bypas ederek, direkt olarak işitme sinirini uyarır.
Sesin dış kulak kanalını geçerek kulak zarında titreşim oluşturması ve orta kulak kemikçikleri aracılığyla bu titreşimin iç kulağa kokleaya geçmesi işitmenin iletim kısmını oluşturur. Kemikçiklerin hareketi sonrası, koklea içindeki sıvıda dalga oluşumu başlar ve bu dalgalar 16000 kat daha hassas olan işitme hücrlerinin (tüylü hücreler) uyarılamsına neden olur. Bu tüylü hücreler hareket ettiğinde, işitme sinirinde elektrik akımı üretilir. Bu elektrik sinyaller beyinde sesin algılandığı özel alanlara bağlantı yollar aracılığıyla giderler. Bu bölümde işitmenin sensörinöral kısmını oluşturur.
Eğer kulak kanalında, kulak zarı ve orta kulakta yer alan herhangi bir hastalık ve tıkayıcı bir durum varlığında,işitmenin iletim kısmı bozulur. Medikal ve ya cerrahi tedavi muhtemlen bu sorunu çözer ve ya işitmr cihazı kullanımı belli durumlarda kullanılabilir. Bununla birlikte iç kulak problemi sensörinöral kısmının bozulması veya sinirsel sağırlıkla sonuçlanabilir. Bir çok vakada tüylü hücreler hasar görür ve fonksiyon göremez. Bir çok işitme sinir teli sağlam ve elektrik uyarımı beyine iletilebilmesine rağmen tüylü hücre hasarı nedeniyle sinir telleri cevapsızdır. Ciddi-ileri sensörinöral işitme kaybı ilaçla tedavi edilemez ve sadece koklear implant ile tedavi edilir.
KOKHLEAR İMPLANT NASIL ÇALIŞIR?
Koklear implant hasarlanmış tüylü hücreleri bypas edip, konuşma ve çevresel seslerin elektrik sinyallerine dönüştürerek sinyallerin işitme sinirinde gönderilmesini sağlar.
Koklear implantın iç ve dış olmak üzere iki esas parçası vardır. İç parça; cerrahi olarak kulak arkası cilt altına yerleştirilen küçük elektronik cihaz ile koklea içine yerleştirilen elektrodlardan oluşur. Dış parça; sıklıkla kulak arkasına takılır ve konuşma işlemcisi, mikrofon ve batarya bölümlerinden oluşur.
Mikrofon sesi yakalar, işlemci aracılığı ile belirgin elektrik sinyallerine çevirir. Bu sinyaller veya kodlar radyo dalgaları aracılığıyla ciltten geçerek iç elektronik uyarıcıya iletilir. Bu uyarıcı gelen bu sinyalleri koklea içine yerleştirilen elektrodlara iletir. Elektrodlara gelen sinyaller işitme sinir liflerinin uyararak beyinde sesin anlamlı olarak yorumlandığı alana gönderir.
Koklear implantlar işitme cihazından fayda görmeyen hastalar için dizayn edilmiştir. 12 ay ve üzeri hastalara uygulanır. ( menenjit nedeniyle sağır olmadıkça. Çünkü menejit sekeli olarak oluşan sağırlık acil koklear implant endikasyondur.)
KOKLEAR İMPLANTA HAZIRLIK
KBB uzmanları implant ameliyatlarını gerçekleştirseler de, tüm KBB hekimleri tarafından yapılan bir cerrahi değildir. İmplant kliniği tarafından hastalar değerlendirilmelidir. İmplant ekibi (KBB uzmanı, odyoloji uzmanı, hemşire, psikolog ve diğerleri) hastaların koklear implant için aday olup olmayacağını değelendirir ve hastaların beklentilerini gözden geçirirler. Bu ekip tarafından bir takım testler yürütülür. Bunlar;
KOKLEAR İMPLANT CERRAHİSİ
Koklear implant cerrahisi, genel anestezi altında yapılan ve uzun süre hastane yatışı gerektirmeyen bir süreçtir. Kulak arkasından bir kesi atılarak, orta kulak boşluğuna ulaşmak için mastoid kemik açılır. Öncelikle orta kulak görüşü sağlanır ve koklea içine girişi sağlayacak yuvarlak pencere bulunur. Yuvarlak pencerenin bulunamadığı bazı özel hallerde kokleaya kokleostomi denilen ayrı bir delik ile girilir ve ardından implantın elektrodları yerleştirilir. Elektrodların devamında yeralan elktronik cihaz kulak arkasında deri altına yerleştirilir. Ameliyat sırasında gerekli ölçümler yapıldıktan sonra ameliyat bitirilir. Pansuman yapılarak hasta yatağına alınır. Ameliyat sonrası hastaya damar yolundan antibiyotik uygulaması yapılarak en az 1 gün hastanede kalarak hastanın takibi yapılır. Ameliyattan bir gün sonra düz grafi çekilerek elektrodların yerinde olup olmadığı kontrol edilerek antibiyotik tedavisi altında hasta taburcu edilir.
AMELİYAT SONRASI BAKIM VE CİHAZ DENEMSİ
Ameliyatı takiben birkaç hasta sonra koklear implantın dış parçası olan sinyal işlemcisi,mikrofon ve dönüştürücü kulağın dışına yerleştirilir ve ayarlama yapılır. Hastaların nasıl bakım yapacağı ve implant varlığında sesin nasıl dinlenmesi gerektiği öğretilir. İşitme kaybının birçok nedeni olduğu için, bazı hastalarda ayarlamalar daha uzun süre alabilir ve biraysel farklılıklara bağlı daha çok deneme gerekebilir. İmplant ekibi tarafından hastalar düzenli aralıklarla konuşma işlemcisinin ayarlanması amacıyla kontrollere çağrılırlar.
HASTALAR KOKLEAR İMPLANTTAN NE BEKLEMELİ
Birçok erişkin koklear implant hastası, iletişimsel vasıflarında hızlı bir iyileşme olduğunu bildirmişlerdir. Ancak çocuklarda beynin elektriksel ses girşini yorumlamayı öğrenmesi gerektiğinden koklear implanttan fayda sağlaması için zamana ihtiyaç vardır. Koklear implant normal işitmeyi sağlayamazken, kişiden kişiye değişen fayda sağlar ve çoğu hasta koklear implantın dudak okumadan daha fazla işe yaradığının bildirmiştir. Koklear implant kullanan erişkin hastaların %90 ı, görsel ipucu olmadan konuşmaları ayırtedebilmektedir.
Kullanıcıların koklear implanttan fayda sağlamalarının derecelerine birçok faktör katkıda bulunur. Bunlar ;
Koklear implantın iyi çalışıp çalışmadığına karar vermeden önce, hastaların ne kadar süre sabretmek gerektiğini iyice anlaması gerekir. Çok nadir hastada koklear implant fayda sağlamamıştır. Yenidoğan tarama testi sonrası işitme sorunu tespit edilen hastaların dikkatli bir şekilde takiplerinin yapılması, uygun habilitasyonun uygulanması ve eğer koklear implant adayı olacak ise hastaların ilgili merkezlerde ilgili KBB hekimleriyle yakın iletişimde olması gerekmektedir.