Akut Otitis Media (Orta Kulak İltahabı)
Orta kulak boşluğu; dış kulak yolunun bitiminde bulunan kulak zarının hemen arkasında yer alan ve içinde çekiç,örs , üzengi kemikçiklerini bulunduran boşluktur.
İşitme meydana gelirken ses dalgaları dış kulak yolunun bitiminde bulunan kulak zarına ulaşır. Kulak zarına ulaşan bu dalgalar kulak zarını ve iç kısımdan zara bağlı olan orta kulak kemikçiklerini titreştirir. Bu kemikçikler de sesin iç kulaktaki özel ses algılayıcı hücrelere iletimini sağlar. Bu özel hücreler yoluyla da sinyaller beyine iletilir ve işitme meydana gelir. Orta kulak boşluğu ayrıca östaki borusu adı verilen bir kanalla geniz bölgesiyle de bağlantı halindedir. Östaki borusu orta kulak boşluğu ile dış ortam arasındaki hava basıncını eşitler. Bu basınç eşitleme işlemi sesin en iyi şekilde iletimi için önemli rol oynar.
Akut Otitis Media nedir ve nasıl oluşur?
Akut otitis media orta kulak boşluğunun mikroplar(bakteriler veya virüsler) aracılığıyla meydana gelen iltihaplı hastalığıdır. Çocukluk çağının en sık görülen hastalıklarından biridir. Tüm çocukluk döneminde görülebilmesine rağmen sıklıkla 3 ay 3 yaş arası çocuklarda görülür. Çok daha az sıklıkta erişkin dönemde de görülebilir.
Akut otitis media genellikle grip,nezle gibi bir üst solunum yolu enfeksiyonunu (ÜSYE) takiben gelişir. ÜSYE sırasında burun ve geniz bölgesinde meydana gelen değişiklikler sonucu orta kulak fonksiyonları için önemli bir yapı olan östaki borusu şişer ve tıkanır. Normalde mikroplardan arındırılmış bir bölge olan orta kulağa mikropların geçişi ve burada üremesi için elverişli bir ortam oluşur. Bunun sonucunda da akut otitis media adı verilen orta kulak iltihabı meydana gelir.
ÜSYE dışında akut otitis media’ya neden olan diğer risk faktörleri ise:
Akut Otitis Media’nın belirtileri nelerdir?
Akut Otitis Media’nın en önemli belirtisi kulak ağrısıdır. Büyük çocuklar kulak ağrısı, ateş, işitme kaybı şikayetlerini ifade edebilirler. Bebeklerde ise ; ateş, huzursuzluk, uyku düzensizliği veya iştahsızlık orta kulak iltihabının belirtisi olabilir. Kulak ağrısını tarif edemeyen çocuklar, hasta kulağı ovarlar ve çekmeye çalışırlar. Bu belirtiler, bir hafta öncesinden başlayabilen, burun akıntısı ve öksürük gibi orta kulak iltihabına eşlik eden üst solunum yolu enfeksiyonu belirtileriyle birlikte bulunabilir.
Çocuklarda akut otitis medianın neden olduğu işitme kaybı tedavi edilmezse erken dönemde dil gelişimini etkileyeceğinden konuşma bozuklarına yol açabilir. Ayrıca orta kulaktaki bu iltihabi tablonun komşu organlara yayılması ile daha ciddi ve tedavisi daha güç hastalıklar meydana gelebilir.Akut Otitis Media hekim tarafından muayene ve testlerle kolaylıkla tanısı konabilen bir hastalıktır. Otoskop adı verilen cihazla yapılan kulak zarı muayenesinde kulak zarı kırmızı , bombe ve arkasında artmış iltihabi sıvı varlığı görülür.
Bazen de ilerlemiş vakalarda kulak zarı kendiliğinden delinir ve orta kulak içindeki iltihabı sıvı dışarı akar. Bu hastalarda ateş ve ağrı gibi belirtiler ortadan kalkar fakat kulak akıntısı başlar.
Akut Otitis Media nasıl tedavi edilir ?
Akut otitis media tedavisinde ilk olarak ilaçla tedavi başlanır. Antibiyotikler , burun spreyleri, ağrı kesici – ateş düşürücü ilaçlar , östaki açıklığını arttıracak destekleyici tedavi ve eğer alerjik bir durum varsa alerji ilaçları verilir. Hastaların önemli bir kısmının şikayetleri tedaviye başlandıktan kısa bir süre içinde kaybolur. 7-14 günlük bir antibiyotik kullanımı çoğu hastada iyileşme için yeterlidir.Hastalar belirli aralıklarla kontrole çağırılır.
Eğer ilaç tedavisine rağmen orta kulak iltihabı devam ediyorsa hastanın aşırı rahatsızlığının düzeltilmesi,hastalığın ilerleyip komşu organlara yayılımının önlenmesi ve işitme kaybının düzeltilmesi amacıyla cerrahi tedavi önerilir. Ameliyathane şartlarında parasentez denilen girişimle kulak zarına küçük bir delik açılıp orta kulaktaki iltihabın dışarı çıkarılması sağlanır.
Hastada eğer tekrarlayan orta kulak iltihabı mevcutsa geniz eti ameliyatı (adenoidektomi) ve kulağa tüp takılması işlemi yapılabilir. Cerrahi operasyon sonrası hastalar belirli aralıklarla kontrole çağırılır.
KRONİK OTİTİS MEDİA (MÜZMİN ORTA KULAK İLTİHABI)
Kronik otitis media üç aydan uzun süren orta kulak iltihabına verilen isimdir. Akut otitis media tedavi edilmediğinde veya yetersiz tedavi edildiğinde ortaya çıkan durumdur. Tekrarlayan akut otitis media atakları olan hastalar da kronik otitis media gelişimi açısından risk altındadır. Ayrıca bir orta kulak iltihabının kronikleşmesi (müzminleşmesi) bazı faktörlere bağlıdır. Bunlar; genel direnç düşüklüğü, östaki borusu tıkanıklığının devamı, yarık damak, burun tıkanıklığı, alerji, kronik sinüzit şeklinde sıralanabilir.
Kronik Otitis Media nedir ve belirtileri nelerdir?
Kronik otitis media’lı hastaların kulak zarında daima delik bulunur. Kronik Otitis Media, genellikle uzun yıllardır kulak yakınmaları olan kişilerde yavaş yavaş ortaya çıkar. Ancak nadiren daha önceden kulak yakınması olmayan kişilerde birkaç ay içinde ortaya çıkabilir.
Bu hastalık kendini klinik olarak kulak akıntısı ve işitme kaybı ile kendini gösterir. Bunun yanında kulakta tıkanıklık hissi, kulak çınlaması, baş dönmesi, ağrı da yakınmalar arasında bulunabilir.
Kronik otitis media’nın tehlikeli bir alt tipi olan kolesteatomlu otitis media’da ise dış kulak yolunu döşeyen deri kulak zarındaki delikten orta kulağa geçerek buradaki kemikçik yapıların hasarlanmasına ,orta kulak fonksiyonlarının yitirilmesi sonucu işitme kaybına neden olur. Kronik otitis media tedavi edilmediği takdirde çevre dokulara yayılır ve tedavisi zor tablolar oluşumuna neden olur. Beyin absesi,kafa içindeki veya boyundaki büyük damar iltihapları,yüz felci, menenjit, iç kulak iltihabı sonucu işitme kaybı ve dengesizlik bunlardan birkaçıdır.
Kronik Otitis Media nasıl tedavi edilir ?
Kronik otitis media tedavisinde öncelikli amaç iltihabın tedavi edilmesidir. Böylece hastalığın yol açacağı komplikasyonların gelişimi önlenir. Fakat ilaç tedavisi çoğunlukla yetersiz kalır.Müzmin orta kulak iltihaplarının çoğunda ameliyatla tedavi gerekir. Ameliyatın amacı ve yapılış şekli her hastanın durumuna göre farklılıklar gösterir. Ameliyatlarda genel olaral iltihabın ortadan kaldırılması, nüksetmesinin önlenmesi ve eğer mümkünse işitmenin düzeltilmesi amaçlanır. Kronik otitis media için uygulanan ameliyatlar, mikroskoplarla yapılan hassas uygulamalardır. Bu ameliyatlarda yeniden sağlam bir kulak zarının yapılması(mirengoplasti)ve böylece işitmenin düzeltilmesinin sağlanması, hastalık nedeniyle normal yapısı bozulan orta kulak kemikçiklerinin onarılması, yapay protezler kullanılması gibi bir çok farklı uygulama vardır. Ayrıca kolesteatomlu kronik otitis media olgularında antibiyotiklerin etkisi sınırlıdır ve kesin tedavi cerrahidir. Cerrahi tedavi kolesteatomun uzaklaştırılması ve işitmenin yeniden sağlanması için en uygun seçenektir.
